Trung QuốcNăm 1991, Ma Yousu bị công an thu 19,4 kg vàng để điều tra nghi vấn buôn lậu vàng. Vụ án đến nay chưa bị khởi tố nhưng tang vật đã bị bán sung công.

Tháng 7 vừa qua, Ma Yousu, người đàn ông ở tỉnh Cam Túc, đã nộp đơn yêu cầu lên Sở Công an tỉnh này để được xem xét trả lại số vàng trên.

Ma Yousu khai, tháng 4/1991, anh ta và người bạn tên Ma Zhitu đã đóng gói 104 thỏi vàng, mỗi thỏi nặng 186,56 gram, tổng cộng 19,4 kg do họ mua từ tỉnh khác và gửi chúng lên một chiếc xe tải. Hai người sau đó thuê một ôtô khác để hộ tống xe vàng về nhà.

11 ngày sau, xe tải chở vàng đến trạm kiểm soát ở thành phố Lan Châu thì bị nhân viên của Đội chống buôn lậu, Sở Công an Lan Châu chặn lại và khám xét. Toàn bộ 19,4 kg vàng tang vật và 6 người bao gồm Ma Yousu, Ma Zhitu và 4 người trên chiếc xe tải, đã bị tạm giữ.

Một tháng sau, Sở Công an Lan Châu đã viết thư yêu cầu Cục Công nghiệp vàng tỉnh Cam Túc mua lại 104 miếng vàng bị thu giữ. Tháng 7 và tháng 8 cùng năm, 6 nghi phạm được thả.

Sau 30 năm, Ma Yousu và những người bạn chưa bị cơ quan công an xử lý và đề nghị khởi tố song tang vật không được cơ quan điều tra trả lại. Họ bắt đầu viết đơn yêu cầu công an thành phố này trả lại số vàng.

Tháng 8/2016, Sở Công an Lan Châu phản hồi yêu cầu của Ma Zhitu bằng văn bản, cho biết việc bắt giữ người và tang vật phù hợp quy định, tuân thủ luật pháp và chính sách tại thời điểm đó. "Đó là hành vi thi hành công vụ", văn bản nêu. Số vàng vật, do đó không được trả lại.

Công an Lan Châu sau đó cũng thông báo tới tòa án rằng số vàng lậu trên đã được chuyển giao theo quy định của pháp luật cho Kho bạc nhà nước, "việc thu giữ và thanh toán đã hoàn tất".

Tháng 2/2018, Ma Zhitu lần thứ 2 đệ đơn yêu cầu trả lại tài sản. Công an Lan Châu lần này trả lời, đơn của anh không thuộc phạm vi điều chỉnh của "Luật bồi thường quốc gia" do Luật này có hiệu lực từ 1/1/1995, và vụ việc của họ xảy ra trước đó.

Ma Zhitu sau đó tiếp tục nộp đơn lên Tòa án nhân dân cấp cao tỉnh Cam Túc. Tháng 9/2019, cơ quan này ban bố công văn trả lời, khẳng định Ma Zhitu không có bằng chứng chứng minh anh ta đã mua hợp pháp hoặc là chủ sở hữu hợp pháp của số vàng. Do đó, việc anh ta nộp đơn đòi tài sản là vô căn cứ. Ma Zhitu vì vậy, không đủ điều kiện để yêu cầu nhà nước bồi thường.

Sau ba lần khiếu nại bất thành, mới đây, Ma Yousu tiếp tục nỗ lực của bạn mình. Ngày 24/5, Công an thành phố Lan Châu ra quyết định không chấp nhận yêu cầu này của anh. Trong khi đó, ngày 19/7, Công an tỉnh Cam Túc nói "đang xem xét" và sẽ trả lời sớm.

Luật sư của Ma Yousu cho rằng theo luật, nếu thân chủ của anh và tang vật bị thu giữ, vì nghi ngờ buôn lậu vàng, vụ việc phải được xử lý như vụ án hình sự. Công an Lan Châu, do đó, không có quyền bán số vàng trên cho ngân hàng trước khi tòa án đưa ra phán quyết, mà phải giữ nó đúng trong quá trình điều tra tội phạm.

Cơ quan hữu trách chưa trả lời chính thức về kết quả vụ khiếu nại của Ma Yousu, song các chuyên gia Viện Nghiên cứu Pháp quyền và Khoa học Chính trị, Đại học Khoa học Chính trị Trung Quốc, nhận định, yêu cầu của Ma Yousu nên được cơ quan công an chấp nhận.

Vụ việc tương tự từng xảy ra tháng 8/1994, khi một người đàn ông bị công an tỉnh Thanh Hải bắt giữ và thu tang vật do nghi vấn buôn lậu vàng song sau đó anh ta không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Quá trình xử lý vụ án, Công an tỉnh này cũng bán sung công số vàng tang vật cho Chi nhánh Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc. Ngày 21/5/2016, người đàn ông làm đơn yêu cầu Công an tỉnh trả lại số vàng bị chiếm đoạt bất hợp pháp.

Vụ án đòi vàng của anh ta nhanh chóng nhận được nhiều sự quan tâm và được Bộ Công an Trung Quốc xem xét lại. Nhận thấy việc thu giữ và mua bán vàng tang vật của sở công an tỉnh Thanh Hải là hành vi chiếm giữ trái phép, người đàn ông đã được trả lại tài sản, dù vụ việc cũng xảy ra trước khi "Luật bồi thường quốc gia" có hiệu lực.

Hải Thư (Theo The Paper)