Một ngày, tôi theo ngư dân ra biển buông lưới vào lòng đại dương. Chiếc tàu vỏ gỗ chở tôi cùng những ngư dân Phổ Quang (TX.Đức Phổ, Quảng Ngãi) hành nghề lưới vây rút, xuất bến chiều bữa trước đến sáng hôm sau cập bờ.

Đêm trên biển trăng sáng vằng vặc. Tàu buông neo ở khoảng cách xa bờ hơn 10 hải lý. Giàn đèn cao áp trên mui bật sáng rực rỡ dẫn dụ đàn cá. Gió vờn đuổi trên biển đêm chứa bao điều huyền bí. Sóng vỗ vào thân tàu tung bọt nước trắng xóa. Xa xa, bóng đèn điện trên vô số tàu cá tỏa sáng lung linh.

Cá nhồng trong mâm cơm nhà

TRANG THY

Sau hồi lâu chong đèn sáng rực, lũ cá, mực kéo đến bơi lượn lờ quanh thân tàu. Ngư dân gọi đấy là "cá ăn đèn". Thuyền trưởng tươi cười ra tín hiệu cho bạn chài chuẩn bị buông lưới. Giàn đèn trên tàu vụt tắt, một ngư dân cùng chiếc thúng chai kéo theo ngọn đèn điện dập dềnh trên sóng nước. Tiếng máy nổ giòn, con tàu rẽ sóng vẽ thành vòng tròn trên mặt biển. Giàn lưới vây rút khá dài được buông vào lòng biển đêm…

Ngư dân cùng máy kéo giàn lưới lên boong tàu. Những con mực với làn da nhấp nháy như dát kim tuyến. Lũ cá nục, cá trích, cá nhồng... lấp lánh ánh bạc. Tàu hướng về bờ khi bình minh ló dạng phía trời xa. Trên bến dưới thuyền rộn ràng tiếng nói cười, ngã giá bán mua.

Cá nhồng trước khi chế biến

TRANG THY

Những con cá nhồng cỡ bằng cổ tay, mỗi cân chỉ vài chục nghìn đồng. Loài cá này có thể chế biến thành nhiều món ngon: chiên, nướng, nấu canh chua…, ngon nhất với tôi là kho mặn ăn cơm. Dùng dao chặt vây rồi cạo lớp vảy nhỏ và nhẵn bên ngoài, mổ bỏ ruột. Sau đó, cắt cá thành những khúc ngắn rồi rửa sạch, vớt ra rổ cho ráo nước. Tiếp đến, cho cá vào nồi với muối, nước mắm đường, ớt xắt lát cùng ít bột nghệ, dầu phộng, hành tím xắt mỏng.

Hơn mươi phút sau, cá đã thấm gia vị thì đổ nước vừa ngập cá và bắc lên bếp, đun nhỏ lửa. Đun sôi nồi cá độ hơn nửa giờ thì nước cạn, mở nắp, mùi thơm tỏa trong gian bếp nhỏ khiến cơn thèm ăn ập đến. Rắc ít tiêu xay nhuyễn lên rồi nhấc xuống khỏi bếp là đã có món cá kho đậm đà hương vị. Cơm vừa chín thì đĩa cá nhồng kho mặn đã hiện diện trên mâm.

Cá nhồng chuyên săn bắt những loài cá nhỏ với tốc độ bơi lượn khá nhanh nên thịt cá săn chắc. Dầu phộng và gia vị thấm tận vào trong nên cá kho rất thơm ngon. Gắp miếng cá đặt vào chén rồi và miếng cơm, miệng thong thả nhai để cảm nhận đủ đầy hương vị. Cơm gạo lúa mới dẻo thơm hòa cùng cá kho mặn mà quá đỗi là ngon.