Đầm An Khê chứa nước ngọt nằm ở phía nam tỉnh Quảng Ngãi. Sau hơn trăm năm khai quật, nghiên cứu, các nhà khảo cổ khẳng định đây là không gian sinh tồn của người Sa Huỳnh cổ có niên đại trên dưới 3.000 năm trước. Trong đầm có nhiều loài thủy sinh: cá, tôm, cua, ốc... sinh sống. Trong đó, có loài dọp (vọp, dộp) tựa như hến nhưng lớn hơn ngón chân cái được cư dân quanh vùng chế biến thành nhiều món ngon.

Con dọp đem xào và nấu cháo, ăn cùng bánh tráng nướng

TRANG THY

Thường ngày, người dân ven đầm dùng vợt lưới cào bắt dọp lẫn hến ẩn mình nơi đáy đầm. Nhiều người lội bì bõm trong nước khi cảm thấy cồm cộm bàn chân thì thò tay tóm gọn cho vào thau nhựa kéo theo sau. Gặp chỗ sâu đến ngực, phải lặn xuống bắt loài thủy sinh thuộc họ nghêu, sò trong lớp bùn cát dưới làn nước lạnh. Dọp mang về chà rửa sạch lớp rong rêu bên ngoài rồi ngâm nước vo gạo qua đêm để chúng nhả bùn đất bên trong trước khi chế biến món ăn.

Bữa nọ, tôi cùng người bạn lang thang bên đầm An Khê thì được anh cán bộ xã Phổ Khánh (TX.Đức Phổ, Quảng Ngãi) nhiệt tình mời về nhà chiêu đãi món ngon chế biến từ dọp. Anh nhanh tay luộc dọp rồi gỡ lấy phần thịt bên trong. Tiếp đến, cho thịt dọp vào chảo dầu đun sôi với hành tím xắt mỏng thơm lừng. Nhanh tay rắc ít muối hầm, nước mắm cùng vài lát ớt cắt mỏng rồi dùng đũa đảo đều.

TRANG THY

Xào trong chốc lát cho dọp săn mềm thì nhấc xuống khỏi bếp. Dùng vá múc ra đĩa, dọp xào tỏa hương thơm dịu nhẹ gọi mời. Cả ba quây quần bên đĩa xào xuýt xoa. Thịt dọp mềm dai, nhẩn nha nhai đong đưa qua răng. Vị ngọt từ dọp hòa cùng muối hầm và nước mắm mặn mà quyện với vị cay của ớt lưu mãi nơi đầu lưỡi. Miếng bánh tráng nướng chín giòn tan trong miệng.

Tiếp đến, anh đãi chúng tôi món cháo dọp. Vo gạo sạch rồi cho vào nồi nước đun trên bếp lửa bập bùng. Cháo sôi sùng sục, gạo bung nở tựa những đóa hoa trắng tinh lượn lờ thì chắt lấy nước luộc dọp cho vào nồi. Khi cháo sôi trở lại, cho phần thịt dọp xào còn lại vào nồi và nêm gia vị vừa ăn rồi tắt lửa. Dùng vá múc ra tô, rắc ít hành lá xắt nhỏ cùng tiêu xay nhuyễn lên trên là đã có món cháo dọp ngọt ngào. Có thể thêm vài lát ớt xắt mỏng nếu thích cay cay. Vừa thổi vừa húp từng muỗng cháo nóng ngọt lịm mà khoan khoái trong lòng.

Thịt dọp tính hàn có tác dụng giải nhiệt cơ thể trong ngày nắng oi ả. Cháo nóng cay xè khiến mồ hôi rịn ra da làm vơi đi mỏi mệt. Gió từ đầm thổi vào xào xạc làng quê, mơn man da thịt khiến tinh thần vô cùng sảng khoái. Bạn phương xa ngâm nga: "Mai sau có sướng như giờ/Ăn miếng thịt dọp ngẩn ngơ bên đầm". Chao ôi! Quá đỗi là ngon!